Trước mắt vẫn giữ ổn định mô hình tổ chức chính quyền địa phương

Bảo đảm thực hiện tổ chức chính quyền đô thị tại một số thành phố trung ương

Trình bày Tờ trình dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) trước Quốc hội chiều 12/2, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, mục tiêu ban hành Luật nhằm sửa đổi cơ bản và hợp lý các quy định về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương để cụ thể hoá đầy đủ quy định của Hiến pháp năm 2013 và thể chế hoá các chủ trương, định hướng trong các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng nhằm tiếp tục đổi mới chính quyền địa phương theo hướng đẩy mạnh phân quyền giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương và giữa các cấp chính quyền địa phương, tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm sự thống nhất, thông suốt của nền hành chính nhà nước từ Trung ương đến cơ sở.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà

Dự thảo Luật gồm 7 chương, 50 điều (giảm 93 điều so với Luật hiện hành).

Dự thảo Luật đã quy định một chương riêng về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, uỷ quyền giữa chính quyền địa phương các cấp (Chương III), là cơ sở để các luật chuyên ngành khi quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương và các cơ quan nhà nước ở địa phương trong các ngành, lĩnh vực cụ thể phải bảo đảm phù hợp.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp, thực hiện nguyên tắc "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm" và tránh quy định chồng chéo, trùng lặp nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp chính quyền địa phương và giữa các cơ quan của chính quyền địa phương, dự thảo Luật quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND và UBND ở mỗi ĐVHC theo hướng: (1) Phân định nhiệm vụ, quyền hạn giữa HĐND và UBND; (2) Phân định nhiệm vụ, quyền hạn của tập thể UBND và cá nhân Chủ tịch UBND nơi tổ chức cấp chính quyền địa phương theo hướng tăng nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm cho cá nhân Chủ tịch UBND.

Về mô hình tổ chức chính quyền địa phương, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị tại cuộc họp ngày 7/2/2025 và Thông báo kết luận của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tại Văn bản số 4926/TB-TTKQH ngày 7/2/2025, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng giữ nguyên mô hình tổ chức chính quyền địa phương như Luật hiện hành. Theo đó, tại tất cả các ĐVHC các cấp tổ chức cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND, trừ trường hợp cụ thể Quốc hội quy định không phải là cấp chính quyền địa phương. Quy định này để bảo đảm việc tiếp tục thực hiện tổ chức chính quyền đô thị tại một số thành phố trực thuộc Trung ương theo Luật Thủ đô và các Nghị quyết của Quốc hội.

Xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương tinh gọn, phù hợp vào thời điểm thích hợp

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật tán thành với sự cần thiết sửa đổi, phạm vi, tên gọi và bố cục của dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) với những lý do như đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng

Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc tiếp tục duy trì mô hình tổ chức chính quyền địa phương như quy định của Luật hiện hành và các luật, nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị. Việc trước mắt vẫn giữ ổn định mô hình tổ chức chính quyền địa phương sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan có thời gian "tiếp tục tập trung nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổng thể tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới" trước khi thực hiện đổi mới một cách đồng bộ, tổng thể bộ máy của hệ thống chính trị, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương thực sự tinh gọn, phù hợp vào thời điểm thích hợp theo yêu cầu tại Kết luận số 121-KL/TW. Thời gian qua, Quốc hội đã cho phép thành phố Hà Nội thực hiện mô hình chính quyền đô thị theo quy định tại Luật Thủ đô; một số thành phố khác trực thuộc trung ương cũng đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị theo các nghị quyết của Quốc hội và bước đầu phát huy hiệu quả tích cực.

Do đó, Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ tiếp tục tổng kết, đánh giá một cách toàn diện về việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại các địa phương, trên cơ sở đó đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp để thực hiện một cách tổng thể, đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước.

Liên quan đến Luật Thủ đô, Ủy ban Pháp luật thấy rằng, tuy các quy định về mô hình tổ chức chính quyền địa phương, tổ chức chính quyền đô thị trong dự thảo Luật cơ bản không ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện Luật Thủ đô nhưng các quy định về phân cấp, ủy quyền và cơ chế chịu trách nhiệm khi thực hiện phân cấp, ủy quyền trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương lại có sự thay đổi đáng kể so với quy định của Luật hiện hành, đặc biệt là về tăng cường chế độ trách nhiệm đối với các cơ quan, cá nhân được phân cấp, thực hiện đúng chủ trương "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị trong dự thảo Luật cần xác định rõ các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội không thực hiện các quy định liên quan đến chế độ trách nhiệm, việc bảo đảm điều kiện thực hiện, việc phân cấp tiếp, việc sử dụng hình thức văn bản, con dấu đang được quy định tại khoản 5 Điều 14 của Luật Thủ đô mà các nội dung này sẽ được thực hiện theo quy định mới của Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Đối với các vấn đề khác, qua quá trình rà soát, thực hiện sau này nếu thấy cần thực hiện theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương thì Chính phủ sẽ báo cáo để Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định như đề xuất của Chính phủ và quy định tại khoản 2 Điều 4 của Luật Thủ đô.

Nguồn: vtv.vn